Er zijn verschillende typen luchtfilters. Sommige werken met een oliebadje, de lucht wordt dan als in een centrifuge rondgedraaid waardoor het vuil naar de buitenkant vliegt en in de olie blijft plakken. In deze luchtfilters hoort dus wat olie. In alle andere filters mag u geen vloeibare olie aantreffen.
Luchtfilters worden ondergewaardeerd. Vaak zitten ze jaren op een motor. Als ze in een goede omgeving staan hebben ze niet veel te lijden. Zeker als een dieselmotor niet al te veel uren draait. Neem bij het jaarlijkse onderhoud in ieder geval de moeite om (als dat mogelijk is) het filter even open te maken en het goed te bekijken. Het element hoort schoon en droog te zijn en dat geldt ook voor de behuizing. Bekijk het filter goed en probeer bij vervuiling uit te zoeken waar het van is. Vezelig stof geeft vaak aan dat het tijd is wat isolatie te vernieuwen, dikke zwarte roet aanslag duidt op een uitlaatgassen lekkage en zo zijn er tal van soorten vuil die u aan kunt treffen. Pas op; niet alles is zichtbaar. Bijvoorbeeld zout en vocht zijn moeilijk te zien, maar doen het niet goed in een inlaatsysteem. Vervang het filter volgens de voorschriften van de fabrikant.
Vroeger ontluchtte het carter gewoon in de machinekamer, tegenwoordig worden die dampen vaak via een carter ventilatie filter teruggevoerd naar de motor. Dit gebeurt dan via het luchtfilter. Oliedamp is niet erg gezond en op deze manier blijft het gewoon in de motor. Er hoort niet al te veel damp uit dat carter te komen. Door de bewegende zuigers en alle temperatuurverschillen in de motor is er regelmatig een klein drukverschil tussen het carter en de machinekamer. Dat wordt gecompenseerd langs de carter ventilatie.
De zuigers horen met hun zuigerveren af te dichten tegen de cilinderwand. Zo kunnen de explosieve gassen uit de compressie ruimte nooit in het carter komen. Als die afdichting om wat voor reden dan ook (roest, slijtage of andere schade) niet goed is, komt er druk op het carter te staan. Deze druk ontsnapt via de carter ventilatie naar het luchtfilter. Doordat in het carter continue olie rond gepompt wordt langs alle lagers, zuigers en voeringen, neemt de ontsnappende lucht ook vloeibare olie mee. Het carter ventilatie filter heeft meestal een afloop mogelijkheid naar het carter, want de lucht die er uit komt zal altijd een beetje oliedamp bevatten, maar als de overdruk echt te groot wordt gaat de olie mee naar het luchtfilter. Een iets vettig luchtfilter mag nog, maar is het luchtfilter doorweekt en vindt u een plas olie onder in het filterhuis? Dan is er vrijwel zeker echt iets aan de hand. Laat een endoscopisch onderzoek uitvoeren in de cilinders. Op de cilinderwand hoort alleen het kruislingse lichte krasjespatroon van het honen door de fabrikant te staan. Verticale strepen en gladde plekken zijn echt niet de bedoeling.
Zodra de afdichting van de zuigerveren het begint te begeven wordt de schade snel groter. De hete gassen zorgen dat de smeerolie bij de veren verbrandt en de veren maken steeds diepere groeven. Tot op een punt dat er tijdens de verbranding gassen het carter in kunnen. Dat verschijnsel heet “blow by”. De gassen blazen langs de zuiger.
De motor heeft schade. In het meest gunstige geval ontdekt u de schade in een vroeg stadium. Door de olie in het filter, of bijvoorbeeld doordat de motor niet lekker meer start door iets te weinig compressie als hij koud is. Vaart u door met de schade? Dan kunnen de gevolgen behoorlijk gevaarlijk zijn. Van zuigers die door het blok naar buiten vliegen omdat ze scheef in de voering komen tot carter explosies doordat de smeerolie vlam vat.
De schade in de motor is een feit. Revisie is onontkoombaar. Hoe ingrijpend de reparatie is, hangt af van een aantal factoren. Bij sommige motoren zijn alle marges heel klein en overmaatse onderdelen niet te krijgen. Daar is een vervangblok de enige oplossing. Bij andere kunnen de voeringen zuigers en veren gewisseld worden. Ook is machineren naar een nieuwe maat soms mogelijk in de voering. Een specialistisch klusje, maar zeker de moeite waard. Laat alle verschillende opties goed uitzoeken en bepaal voor uzelf waar u zich het best bij voelt. Laat de motor in ieder geval niet doordraaien tot hij er vanzelf mee stopt! U weet nooit van te voren hoe dat uit gaat pakken.
